İktidarın Gölgesinde Özgürlük Direnişi ve Hakikatin Politikası

Özne, hakikat ve iktidar ilişkilerinin tepe noktasını oluşturan ve Nietzsche’nin dediği gibi “karşımızdaki soğuk canavar” olan devlet aygıtı, ideolojik tuzaklarla dolu ve özneyi kuşatıcı tarzda yapılanan ayrıştırıcı bir mekanizma üzerine kuruludur. Foucault’nun hedefi de tam olarak bu türden bir aygıt etrafında şekillenen mikro ve makro iktidar ilişkilerini hakikat oyunları bağlamında çözümlemektir. Foucault’nun analiz ettiği söz konusu ilişkiler, her bir ilişki düzeyinde yani hem mikro düzeyde en az iki kişi arasındaki ilişkide hem de makro düzeyde birey-devlet aygıtı (onun kurumları aracılığıyla) ilişkisinde geçerli olmak kaydıyla, söylemsel ve söylemsel olmayan pratikleri kapsar. Dispozitif olarak bir çatı altında toplanabilecek bu pratikler, parrhesia kavramı etrafında şekillenir. Söz konusu kavram ekseninde Foucault’nun son yazın dönemi (1980-1984) arkeolojik ve jenealojik yöntemin yanında etik bir boyut kazanır. Özellikle politik anlamda Foucault felsefesinde kendine geniş bir alan bulan parrhesia, varlığını daima güç gösterisine borçlu olan iktidar aygıtına karşı etik ve estetik özgürlük kazanma idealini sürdüren bireylerin görünür olma aracı olarak kullanılır.