Şizofreni – Bitmemiş Bir Tarih

Şizofreni belki de modern insanın hem en büyük korkularından biri hem de en fazla yanlış anlaşılan iç kırılma biçimi. Bir yandan zihnin çerçevesini aşındırıp düzenini söküp atan, diğer yandan Batı kültürünün imgeleminin karanlık yönünü uzun süredir besleyen hem ürkütücü hem merak uyandırıcı bir ruhsal fenomen. Bilim insanlarının tanımlamak, hekimlerin tedavi etmek, toplumlarınsa damgalamak için adeta yarıştıkları bir alan. Ama yalnızca bir rahatsızlık değil; akıl dediğimiz narin yapının ne kadar esneyebileceğini gösteren, herkes için rahatsız edici bir eşik.
Tanınmış psikiyatri tarihçisi ve psikanalist Orna Ophir, Şizofreni: Bitmemiş Bir Tarih’te bu eşikten geçerek şizofreni fenomeninin tarih boyunca bilimsel teoriler, dinsel inançlar, siyasi kaygılar ve kültürel korkularla nasıl şekillendiğini inceliyor. Tarihçi titizliğini klinisyen duyarlılığıyla birleştirerek, bu hastalığın yalnızca biyolojik ya da psikiyatrik bir tanı olmadığını, 20. yüzyıl boyunca toplumların korkularını, kurumların sınırlarını ve akıl sağlığına dair değişen politikaları yansıtan bir ayna işlevi gördüğünü gösteriyor.
Psikanaliz, biyopsikiyatri, toplumsal normlar ve hastanelerin gündelik dili arasında gidip gelen anlatısıyla Ophir, kavramın nasıl büyütüldüğünü, nasıl daraltıldığını ve çoğu zaman nasıl yanlış anlaşıldığını gözler önüne seriyor. Şizofreni deneyimini bireyin ötesine taşıyarak kültürel imgeler, akademik kırılmalar, kurumsal gerilimler ve sessiz kalmış hasta hikâyeleri üzerinden bu olguyu tarihin içinden yeniden düşünmeye davet ediyor.