Şeffaf Hapisane Yahut Gözetim Toplumu

Toplumsal iliskilerde, uyum ve birlikteligi saglayacak normlar ve mekanizmalar bir zorunluluk olarak ortaya çikmis, iktidarlar tarafindan düzenin saglanabilmesi için de tarih boyunca gözetim etkinliklerini ve enformasyon tekniklerinin gelismesine yol açmistir. Buna bagli olarak, gündelik yasam ve toplumsal iliskiler, elektronik gözler veya popüler deyimle “Büyük Agabey” tarafindan sürekli izlenir hale gelmistir. Bentham’in hayalini kurdugu, Foucault’nun kuramsallastirdigi ve Orwell’in karsi-ütopya seklinde tahayyül ettigi panoptik toplum, 20. yüzyilin sonlarindan itibaren dünyayi bastanbasa saran elektronik aglar ve siber-uzay sayesinde (artik!) mümkün hale gelmistir.
Bu çalisma, bilgiye ulasim ve iletisim alaninda sergiledigi “anarsist” karakteristikle özgürlükçü bir ortama yol açacagi düsünülen yeni dönemde; beklentilerin tam aksine, insanligin giderek elektronik panoptisizm içinde siki bir gözetim sürecine girmis olmasini neden-sonuç iliskileri içinde ele almaktadir. Postmodern bir özgürlükler çagi olmasi beklenen günümüzde, tüm ibreler giderek gözetim toplumundan yana kayarken; kamusal ve özel yasamda beliren özgürlük/mahremiyet ihlalleri paralelinde, teknoloji temelli yeni iktidar yapilari ortaya çikmaktadir. Bu durum, insanlarin neredeyse tümünün kayit altina alindigi, her hareketlerinin ve iletisimlerinin sürekli izlenmeye baslandigi günümüz için, ütopyanin karsi-ütopyaya dönüsmesi anlamina gelmektedir.