Osmanlı Aklı

Tarih ve medeniyet kavramları üzerine çok fazla konuşuyoruz. Hatta son zamanlarda tarihe dair kitapları çok fazla okur olduk. Ancak bütün bunların belli bir usul ve akıl çerçevesinde yapılması, tarihi bugüne getirebilmek için kıymetlidir, lazımdır. Savaş Ş. Barkçin, Medeniyet Aklı’ndan sonra Osmanlı Aklı’nı yazdı. Yazar eserini şöyle tanımlıyor:
Son 200 yıldır büyük bir şaşkınlık içerisindeyiz. İnsanımıza, mekanımıza, zamanımıza yabancılaşmış durumdayız. Kendimizi bilmiyoruz, pek öğrenmek de istemiyoruz. Hatta kendimizi inkar edenler bile epey çok. Her düşüncedeki insanımız bu kompleks içinde debelenip duruyor. Hepimiz kendini başka göstermeye, kendini aşağılamaya devam ettikçe kişiliğimizi daha da çok kaybediyoruz. Başkalarına da yaranamadığımız gibi, elimizdeki değeri de kaybediyoruz. Bu toplumsal bir maraz halidir.
Osmanlı Aklı başlığı taşıyan bu kitap, Medeniyet Aklı başlıklı kitabımızın bir devamı niteliğinde... Medeniyet Aklı’nda, Biz kimiz?, Yerimiz neresi?, Nereden geliyoruz? sorularına farklı bir bakış ile cevap vermeyi amaçladık. Tarihi, geçmişi anlamaya, günümüzü anlamlandırmaya ve geleceği inşa etmeye yarayan bir imkân olarak kullandık.
Medeniyet Aklı kitabımızda her medeniyetin bir kurucu aklı olduğunu, sanattan devlet idaresine, dinden orduya kadar her yerde görülen uygulama, politika ve geleneklerin aslında tek bir dünya görüşüne, bir kurucu akla, bir medeniyet aklına dayandığını göstermeye çalıştık.
Elinizdeki Osmanlı Aklı kitabımızda ise medeniyet aklı kavramının Osmanlı medeniyetindeki karşılığını anlatmaya çalışıyoruz. Osmanlı aklının özünü, işleyişini bugün de yararlanılacak şekilde sergilemek istiyoruz. Bunu sadece Osmanlı’yı kendi içinde konuşarak yapmıyoruz. Öyle yapsaydık, Osmanlı aklının özgünlüğünü ve dünya medeniyetleri arasındaki farkını kavrayamazdık.
Tarihçilerimizin genellikle içine düştüğü hata da bu zaten... Osmanlı’yı Osmanlı’nın içinden konuşarak anlayamayız. Onu, kendi zamanındaki rakipleriyle, aynı zamanda dünya tarihindeki Roma gibi, modern Batı’nın temsilcisi İngiliz İmparatorluğu gibi ve bugünün imparatorluğu ABD gibi sistemler ile kıyaslayarak anlayabiliriz.