Memalik-i Şahane'den Vatan'a

Toprak, mekân, cografya nasil “vatan” olur ve kutsallasir? Sezgi Durgun, modern ulus-devlet insa sürecinin önemli bir bileseni olan vatan insasi deneyimini Türkiye örneginde inceliyor. Osmanli Imparatorlugu’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ne giden süreçte, vatan kavraminin nasil olustugunu, vatanin harita üzerinde ve muhayyilelerde nasil sekillendigini ele aliyor. Modern ulusçu vatan kavraminin, imparatorlugun vatan kavrayisindan (Memalik-i Sahane) aldigi mirasin etkilerini sorgulayan Sezgi Durgun, buradaki devamliligi ‘devlet-merkezlilik’te görüyor. Misak-i Milli karari etrafinda ve Milli Mücadele döneminde, vatanin ‘neresi’ oldugu/olacagi ile ilgili müphemlikleri hatirimiza getiriyor. Cumhuriyet’in kurulus sürecindeki farkli milliyetçilik anlayislarinin gelistirdigi vatan tahayyüllerini gösteriyor. Tabii esas olarak, resmî milliyetçiligin etno-kültürel anlayisinin ve asimilasyon politikasinin, vatanla ilgili tasarim ve hayalleri nasil biçimlendirdigini ortaya koyarken, bu tasarim ve hayallerin tezahürleri arasinda, erken Cumhuriyet döneminin cografya ders kitaplarina odaklaniyor.Sezgi Durgun, bir atlas gibi ayrintili çalismasinda, bu gecikmis ve devlet-merkezli vatan kavrami baglaminda, cografyayla ilgili duyarliligin eksikligini düsünmeye sevk ediyor okuru. Bu ülkede mekânin “daha çok silinerek yapilandirildigina” dikkat çekerek…