Kaos Teorisi

Étienne Ghys (29 Aralık 1954) CNRS’in teorik ve uygulamalı matematik bölümü araştırma merkezi direktörü ve 2019’dan beri Fransa Bilimler Akademisi’nin daimi sekreteri Fransız matematikçi. Araştırmalarını “dinamik sistemler” üzerine yoğunlaştırmış ve matematiğin Fransa’da halk nezdinde yayılmasına önemli katkılarda bulunmuştur.
Başlıca yapıtları: La Petite Histoire des Flocons de neige (Odile Jacob, 2021), La Petite Histoire du ballon de foot (Odile Jacob, 2023).

“Önemli bir matematiksel kavram ya da düşüncenin kamuoyuna mal olması pek nadirdir. Bununla beraber, René Thom tarafından 1970’li yıllarda popülerleştiri¬len felaketler (afet) teorisi ya da Benoît Mandelbrot’un tasarladığı, 1980-90 yılla¬rında ortaya çıkan harika fraktal desenler gibi kamuoyuna ulaşmış bazı örnekler de vardır. Geniş kesimlerce bilinen ama büyük ölçüde çok da yanlış anlaşılan bir başka kavram da ‘kaos teorisi’nin simgesi haline gelen ünlü ‘kelebek etkisi’dir. Genel olarak şöyle ifade edilir: ‘Küçük bir etki büyük sonuçlar doğurabilir’ ya da ‘geleceği öngöremeyiz’, hatta ‘geleceğimiz başlangıç şartlarına bağlıdır’ vb.”

Fransız matematikçi Étienne Ghys, hava durumu tahminlerinden borsa öngörüleri-ne kadar hayatın pek çok alanında karşımıza çıkan “kaos” olgusunu anlamlandırma çabasının matematiksel tarihini anlatıyor: Az, öz ve rastlantısal.