İmparatorluk ve Diplomasi Osmanlı Diplomasisinin İzinde

Uluslararasi siyaset çalismalarinda bir dis politika araci olarak diplomasi ile Osmanlilar arasindaki iliskiye dair her zaman önyargili bir tavir oldugu dikkatlerden kaçmamaktadir. Osmanlilarin fetihlerle büyüyen bir askeri sistem oldugu ve bu anlayisin sonucu olarak diplomasiyle ilgilenmediklerine yönelik genel geçer kabul, artik tartisilmaya açilmakta, bu konuda önemli çalismalar yapilmaktadir. Osmanlilar ve diplomasiye dair bir diger önyargi ise Dogu Avrupa’dan Yemen’e uzanan bu imparatorluk sisteminin Avrupa ile olan iliskisinin boyutudur. Osmanlilari Avrupa tarihinin ve kimliginin disinda görme aliskanligi son yillara kadar sorgulanmaksizin kabul edilmistir. Oysa bugün Rönesans’tan itibaren 19. yüzyildaki kriz dönemine kadar Osmanlilarin hem ekonomik ve politik, hem de diplomatik olarak bu kimligin sekillenmesinde rolünün oldugu akademik çalismalarla ortaya konmaktadir. Istanbul Üniversitesi Iktisat Fakültesi ögretim üyesi Doç. Dr. Namik Sinan Turan’in çalismasi Rönesans’la birlikte ilk izlerini gördügümüz yeni bir diplomasi anlayisi karsisinda Osmanli tavrini, Avrupa devletler sisteminin olusumundaki katkilarini da dikkate alarak, bütünsel bir yaklasimla Osmanli diplomasisi ile kurumlarinin ve siyasi gelismelerin izini sürüyor. Bu çalismada Turan, klasik dönemde yerlesmis olan diplomasi kurumlarini, bunlarin isleyis yöntemlerini ve Osmanlilarin dis politika tercihlerini aktarirken, çizdigi genis çerçevenin içine Kanuni Sultan Süleyman’in Habsburglara karsi denge siyasetindeki François’ten, Ingiltere’ye karsi Abdülhamid’in denge unsuru olarak sarildigi Alman Imparatoruna kadar önemli tarihsel kisilikleri de dahil ediyor.