Ferhengname-i Sa‘di Tercümesi

Sanat ve düşünce açısından çok yönlü bir şair olan Sâdî (Sa‘dî-yi Şîrâzî; ö. 690/1291) İran edebiyatının en meşhur simalarından biri olarak kabul edilmektedir. Sayıları yirmi üçe varan manzum ve mensur birçok eser yazmıştır. Ancak Sâdî deyince ilk akla gelen Bostan ve Gülistan adlı eserleridir. Gülistan, Bostan’dan daha sonra yazılmış olmasına rağmen ondan daha çok tanınmış ve okunmuştur.

Ferhengnâme-i Sa‘dî Tercümesi, Bostan’ın Türkçeye yapılmış ilk tercümesidir. Dil bakımından XIV. yüzyıla ait sayılı mahsullerden olması ve dilinin pek çok arkaik özellik göstermesi sebebiyle dil tarihi açısından önemli bir eserdir; dili canlı, sade ve akıcıdır. Müellif kelime seçimi bakımından genellikle devrinin yaşayan Türkçesini kullanmaya özen göstermiş olmakla beraber, vezin ve kafiye yönünden sıkıştığı zamanlarda Arapça ve Farsça kelimeler de kullanmıştır. Malzeme itibariyle dili Şeyyad Hamza, Âşık Paşa ve Gülşehrî’nin dili doğrultusundadır.

Bu çalışma bir giriş ve dört bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde Eski Anadolu Türkçesi döneminde meydana getirilen tercümeler, konularına göre tasnif edilerek her eser ayrı ayrı tanıtılmaya çalışılmıştır.

Çalışmanın ikinci bölümü karşılaştırmalı metinden oluşmaktadır. Burada Ferhengnâme-i Sa‘dî Tercümesi bir bütün olarak ele alınıp mevcut nüshalara dayalı tenkitli bir metin oluşturulmuştur.

Üçüncü bölüm "Gramer Notları ve Ekler Dizini”nden meydana gelmektedir. Notlar kısmında eserin gösterdiği bazı ayırt edici fonetik ve morfolojik özellikler notlar hâlinde, “Ekler Dizini” nde ise oluşturulan metindeki ekler alfabetik sırada verilmiştir.