Doğu Uygarlığının Bir Mensubu Olarak İran Toplumu

İran toplumu, Doğu uygarlığının tarihsel devamlılığını günümüzde de yaşatmayı başaran ender toplumlardan biridir. Bu yönüyle de yalnızca belirli bir coğrafyanın ürünü değil, aynı zamanda köklü bir zihinsel mirasın ve kültürel sürekliliğin taşıyıcısı olarak dikkat çekmektedir. Bu kitapta, Doğu uygarlığının önemli temsilcilerinden biri olan İran toplumunun tarihsel kökenleri, aile, din, eğitim, ekonomi, siyaset ve gündelik hayat olmak üzere altı temel toplumsal kurumu ve günümüz küresel sistem içindeki konumu ayrıntılı bir biçimde tartışılmıştır.

Elinizdeki metinde, İran’ın kökleri itibarıyla Doğu uygarlığının kadim kültürüne dayandığı ve bu uygarlığın ilk merkezî odağını oluşturan bir toplum olduğu vurgulanmaktadır. Bu tarihsel süreklilik, İran toplumunun antik Pers geleneğinden, Şiilik eksenli İslâmî kimliğine ve 1979 İran Devrimi sonrasında şekillenen teokratik ideolojik düzenine uzanan dönüşüm süreci üzerinden analiz edilmiştir. Bu çerçevede, aile kurumunun ataerkil yapısını koruması, din kurumunun toplumsal yapıyı belirlemedeki başat rolü, eğitim kurumunun ideolojik ve teolojik bir zeminde kurgulanması, ekonomi kurumunun İslâmî rejimin denetimi altında yönlendirilmesi, siyaset kurumunun teokratik cumhuriyet şekliyle yönetilmesi ve gündelik hayatın İslâmî rejimin sınırları içinde kendine özgü direniş alanları üretmesi, İran toplumunun temel karakterini oluşturan ana unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Bunun yanı sıra, İran’ın Batı uygarlığı karşısında edindiği uygarlık deneyimi, günümüzde küreselleşme sürecine yönelik politik tutumunu da şekillendirmeye devam etmektedir. Bu bağlamda İran, Amerika ve İsrail merkezli hegemonik düzene karşı alternatif bir güç odağı oluşturma arayışını, Çin ve Rusya ile geliştirdiği stratejik ittifaklar üzerinden somutlaştırmaktadır. Dolayısıyla, İran toplumunu detaylı bir şekilde ele alan ve onun bütün boyutlarıyla doğru anlaşılmasını amaç edinen bu eser, hem konu üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılara hem de İran toplumuna dair zihninde sorular taşıyan okuyuculara cevap niteliği taşımaktadır.