Cumhuriyet’e Giderken Kürtler (1920-1923)

“1923 sec¸imleri ile TBMM’deki sosyopolitik c¸ok renklilik de ortadan kalkmıs¸,
mes¸ruiyetini tahkim eden Ankara’nın Ku¨rt meselesine ilis¸kin bakıs¸ında yeni
kos¸ullar dahilinde paradigmatik bir deg?is¸im yas¸anmıs¸tır. Bu c¸erc¸evede,
Lozan’la s¸ekillenen yeni ku¨resel ve bo¨lgesel du¨zlemde Cumhuriyet
idaresinin ilanı, modern Tu¨rkiye’nin miladı olması hasebiyle modern Ku¨rt
sorununun da miladıdır.”
Bugün “Ku¨rt meselesi/sorunu” dendig?inde, aynı zamanda c¸ok boyutlu
politik bir probleme is¸aret edilmis¸ olur ve daha ziyade problemin gu¨ncel
izdu¨s¸u¨mleri u¨zerinden deg?erlendirmeler yapılır. Fakat gu¨ncel izdu¨s¸u¨mlerin
arkasında o¨nemli tarihsel referanslar, do¨nemec¸ler ve yollar vardır.
Sinan Hakan, Cumhuriyet’e Giderken Ku¨rtler kitabında sonuc¸larını bugu¨n
de go¨rdu¨g?u¨mu¨z pek c¸ok sorunun hangi tarihsel gelis¸meler neticesinde
olus¸tug?unun izlerini su¨rmeye devam ediyor. Bu¨yu¨k Millet Meclisi’nin
ac¸ılmasıyla noktalanan (1916-1920) o¨nceki kitabından sonra (Tu¨rkiye
Kurulurken Ku¨rtler), bu kez Ku¨rt as¸iret liderleri ve politik akto¨rleri ile
uluslararası alanda da kazanımlar elde ederek mes¸rulug?u gittikc¸e gu¨c¸lenen
BMM arasındaki gerilimli ve gelgitli ilis¸kiyi do¨nemin o¨nemli akto¨rlerinin
resmi^ yazıs¸malarından, askeri^ ars¸iv kaynaklarından, gazete ars¸ivlerinden
faydalanarak Cumhuriyet’in kurulus¸una kadar getiriyor.
Ku¨rt meselesinin s¸ekillenmesine katkıda bulunan ulusal ve uluslararası
gerilim hatlarının ancak yerel dinamiklerle etkiles¸im ic¸erisinde
anlas¸ılabileceg?i iddiasını su¨rdu¨ru¨yor