Aleksias

Aleksias, çok sayıdaki Bizans metni arasında belki de en çok bilinenidir: Sadece Bizans tarihi için değil; Anadolu Selçukluları, Büyük Selçuklular, Birinci Haçlı Seferi, Bizans’ın Kumanlar-Peçenekler ile mücadeleleri, Bizans-Norman mücadelelerinin yanı sıra imparatorlukta ortaya çıkan sapkın öğretiler ve tüm bu konular bağlamında XI. yüzyıl Bizans dünyasının geniş bir resmini vermesi bakımından yeri doldurulamaz bir konumdadır. Anna Komnene, yaşadığı dönemde günümüz dünyasına kadar etkileri devam eden köklü olaylara birinci elden şahit olmuştur. Kendisinin ve imparatorluğun başından geçen bu olayları ise Aleksias isimli 15 kitaptan oluşan eserinde bizlere ulaştırmıştır. Aleksias gibi bir esere sahip olmasaydık ülkemizde Orta Çağ tarihçiliğinin ciddi biçimde eksik kalacağını söylememiz herhalde abartı olmayacaktır.
Anna Komnene’nin diğer bir önemi ise dünya tarihinde bir kadın tarafından yazılan ilk tarih anlatısı olmasında yatar. Özellikle onun yaşadığı dönemde tarih yazmanın ve tarihçiliğin, genelde saray çevresinde veya manastırlarda yazan erkeklerin egemenliğinde olduğu düşünüldüğünde bu önem daha da artmaktadır. Aleksias her şeyden önce kapsamı ve hedefi açısından destansı bir tarihtir, metnin ismi dahi Homeros’un İlias’sına bir göndermedir.